د کار نشتوالی، روغتيايي چارو ته نه لاسرسی، نامناسبه ښوونه او روزنه، د کډوالۍ په چاروکې ځنډ او خنډ هغه لاملونه دي چې په هند کې يې د افغانانو ژوند تنګ کړی. په هند کې هم شاوخوا ۲۰ زره افغان کډوال میشت دي.
په هند کې د افغان کډوالو د کميټې مشر ښاغلی احمد ضیا غني وايې تر ۲۰۲۱م کاله د افغان کډوالو شمېر په هند کې تر شلو زرو زیات و چې د دوی د پرله پسې هڅو وروسته وتوانيدل د استرلیا، کاناډا او امريکا هيوادونه اړ کړي چې د افغان کډوالو په منلو کې ورسره مرسته وکړي.
د شمېرو له مخې په تيرو دوو کلنو کې د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې یا UNHCR سره د مهاجرت اړوند د ګډ کار په نتیجه کې له نیمايي زیات دغه تازه کډه شوي افغانان نورو هیوادونو ته وتلي دي.
دا مهال په ټول هند کې شاوخوا لس زره افغان کډوال د ملګر ملتونو د کډوالو په عالی کميسارۍ کې ثبت دي چې درې زره يې لا تر اوسه د کډوالۍ کارتونه نه دي تر لاسه کړي.
په ورته وخت کې په هندوستان کې د کورونو د موندلو په برخه کې اسناد مهم نقش لري او هغه افغانان چې د کډوالو په برخه کې د ملګرو ملتونو د سازمان له لوري نه وي ثبت شوي، د کورونو په موندلو کې له ستونزو سره مخامخ وي. سربیره پر دې، د هند پولیس د امنيتي ملاحظاتو له مخې هغه بهرنيانو ته چې قانوني اسناد و نه لري د کرايه کورونو د نيولو او سترو کارونو اجازه نه ورکوي.
په هندوستان کې میشت افغان کډوال غلام مرتضی اکرمي چې په ۲۰۱۹م کال کې د سوداګرۍ په برخه کې د ماسټرۍ د ترلاسه کولو په موخه هند ته تللی و، د جمهوري دولت تر سقوط وروسته د طالبانو له خوا په افغانستان کې د نجونو پر زده کړو د بندويزنو له امله نه دی توانیدلی چې بیرته افغانستان ته ستون شي.
ښاغلی اکرمي چي د څلور کلونو راهيسي د خپلې پنځه کسیزه کورنۍ سره د هند په پلازمېنه نوي ډيلي کې د کډوالۍ شپې ورځې سبا کوي وایي چې د افغان کډوالو ژوند دلته له ډيرو ستونزو سره مخ دی.
هغه دویچه ویله ته وویل:« زموږ د کډوالۍ کیسونه د اړوندو ادارو له خوا په وخت نه کتل کيږي، کلونه کلونه وشول افغانان بې برخليک دي، ټول افغانان کوښښ کوي د نړۍ هغو هيوادونو ته چې کډوال مني ولاړ شي ترڅو هلته یې حقونه خوندي وي. اکرمي زیاته کړه چې کمزوری اقتصاد، د کار نشتوالي او نورې ستونزې افغان کډوالو ته روحي رواني ستونزې زیږوي.
په هند کې میشته د څلورو اولادونو مور افغانه کډواله نوريه صديقي، د ښونې او روزنې په برخو کې د ناسم سیستم او ښو امکاناتو ته د نه لاس رسي له امله د خپلو اولادونو ناروښانه راتلونکي ته اندېښمنه ده. د هغې په وينا په ښونځي کې د ماشومانو شاملول ډيرې ستونزې لري، څو ځله باید اړونده ادارو ته ولاړ شو چې ماشومان ښونځي کې داخل شي. هغه زیاتوي چې » د قلم، کتاب، کتابچو او روغتيايي ستونزو په برخه کې افغان زده کوونکو ته پاملرنه نه کیږي.
په هندوستان کښې د افغان کډوالو د کميټې مشر ښاغلي احمد ضيا غني بیا د یادو ستونزو په تائید وايې چې د افغان کډوالو ټولې اړونده ستونزې يې په ډيلي کې د UNHCR له ادارې سره شريکي کړي، خو دغه سازمان وایې هند لا تر اوسه د کډوالۍ نړيوال کنوانسيون چې پکې د کډوالۍ حقونه خوندي دي، نه دی لاسلیک کړی چې له همدې امله د مالي ستونزو سره مخ دي.
په افغانستان کې سیاسي بې ثباتي، نا امني، خراب اقتصادي وضعیت تر ډیره پورې د افغانانو د کډوالۍ علتونه په ګوته شوي دي.
LINK: https://www.ansarpress.com/english/28266
Farkhunda Buried, Ghani Appoints Fact-Finding Team
